In dit artikel zijn in kort bestek de Bijbelse lijnen rondom het denken over begraven of cremeren op een rij gezet. Eerst ga ik in op de vraag waarom men eigenlijk wil cremeren. Hierna bespreken we een aantal Bijbelteksten. We kunnen de conclusie trekken dat het bij het begraven gaat om een rijke en betekenisvolle traditie, terwijl crematie vooral een teken is van ongeloof.
Waarom wil men eigenlijk cremeren?
Sinds 1955 is cremeren in ons land toegestaan. De vraag naar de mogelijkheid van crematie kwam zeker in de begintijd in Nederland sterk vooruit uit antigodsdienstige motieven. Men wilde afrekenen met deze christelijke manier van omgang met de doden. Maar al te vaak werd cremeren gebruikt als een definitief afrekenen met de christelijke traditie en met de God van de christenen. We moeten wel bedenken dat tegenwoordig voor veel mensen die antigodsdienstige argumenten nauwelijks meer een rol spelen. Men is deze fase voorbij. Het laat zien hoever het is gekomen met de ontkerkelijking van Nederland dat men zich hiervan niet eens bewust is. Het feit dat men zelf de keuze wilde hebben over begraven of cremeren, of andere mogelijke vormen, heeft direct te maken met de wens om zelf over heel het leven te beschikken. Niet God of de Bijbel maar ik beslis over mijn leven en sterven. Ook abortus en euthanasie wetgeving komt hieruit voort. De geschiedenis laat dus zien dat cremeren maar al te vaak verbonden is met een seculiere of antichristelijke houding.
Wat zegt de Bijbel over begraven of cremeren?
We lezen nergens in de Bijbel een bevel om te begraven en anderzijds ook nergens een verbod om de doden te verbranden. Toch laat de Bijbel de keuze hierin niet vrij. Het is altijd de overtuiging geweest van christenen van alle tijden dat men de doden begraaft. Vanaf het eerste begin van de christelijke kerk is dit zo geweest en ook daarvoor in Israël begroef men de doden. In Israël ging dat overigens vaak om het bijzetten in een graf dat in de rotsen was uitgehouwen. Hoewel er geen letterlijke teksten te vinden zijn, zijn er wel genoeg Bijbelse argumenten voor het begraven van de doden.
- In het Israël van het Oude Testament worden de doden begraven. We lezen bijvoorbeeld hoe Abraham moeite doet om land te kopen om Sara te kunnen begraven. in Deut. 34:6 lezen we dat Mozes zelf door de Heere ter aarde is besteld. Deze laatste tekst is van belang! Dit is hoe de HEERE Zelf met de doden omgaat.
- Ook in het Nieuwe Testament is alleen sprake van begraven worden. we lezen van verschillenden begrafenissen die plaatsvonden. Lazarus werd opgewekt uit het graf waarin hij was gelegd. Ook de Heere Jezus werd begraven in een graf dat in de rotsen was uitgehouwen. Vanuit dit graf mocht Hij op de derde dag opstaan! Als christenen mogen we als Christus zelf begraven worden!
- Als het in het OT gaat over het verbranden van de doden is dat altijd een vreselijke straf. Juda wil Thamar verbranden omdat ze hoererij gepleegd zou hebben (Gen. 38:24). In de wet van God wordt het verbranden soms bevolen als straf op een vreselijke zonde (Lev. 20:14 en 21:9). Ook Achan wordt zo gestraft (Joz. 7:15).[1] Crematie is het teken van totale uitroeiing als gevolg van vreselijke zonden, hier kies je niet zelf voor.
- Begraven heeft voor een gelovige een diepe symboliek en getuigt van de hoop op het toekomende leven. In Rom. 6:4 en Kol. 2:12 spreekt Paulus over de symboliek van sterven en opstanding. Ook in 1 Kor. 15 spreekt Paulus over de diepe symboliek van de begrafenis. Ons lichaam is als een graankorrel dat de aarde ingaat. Die graankorrel sterft daar, maar er is verwachting van een rijke oogst. Zo mag ook de gelovige weten dat het sterven doorgang is naar het eeuwig leven. Paulus verbindt dat hier direct met de begrafenis van Christus zelf. Begraven is symbool en verkondiging van Christelijke hoop! Begraven is hiermee ook een geloofsbelijdenis.
Dit zijn een aantal Bijbelse lijnen die allemaal wijzen naar de begrafenis als de manier waarop we met de doden omgaan. Wie de doden cremeert gaat in tegen deze Bijbelse lijnen en doet afbreuk aan de diepe christelijke symboliek. Juist in een land waar crematie vaak uit antigodsdienstige motieven plaatsvindt is het zaak ons hier dus tegen te keren.
Wat er verder nog over gezegd moet worden
Het is niet zo dat crematie de opstanding zou kunnen tegenhouden. God is almachtig en elk mens zal door Hem worden opgewekt op de jongste dag. De gelovigen zullen een verheerlijkt lichaam krijgen. Dit geldt ook voor hen die op de brandstapel gestorven zijn. Soms is het noodzakelijk om de doden te verbranden bij bijvoorbeeld een vreselijke oorlog of epidemie, begraven is dan geen optie. De kerk is hier nooit tegen geweest. Het is dan uit nood geboren en geen vrije keuze. Ook is de situatie denkbaar dat de overheid crematie verplicht en er geen andere mogelijkheid is. Telkens gaat het dan om een noodsituatie die niets afdoet aan hetgeen hierboven geschreven is.
---------------------------
Voetnoten:
[1] In één geval lezen we ook van verbranding om een andere reden. Het gaat hier om Saul en zijn drie zonen die sterven in de strijd tegen de Filistijnen. De lijken worden door de Filistijnen te kijk gehangen. De inwoners van Jabed en Gilead nemen de lichamen 's nacht mee en verbranden ze. Dit betekent niet dat ze voor crematie zijn, maar ze willen hiermee een herhaling voorkomen van wat de Filistijnen deden. De beenderen worden vervolgens wel begraven (1 Sam 31:8-13).
